Bronnen bij Cultuur, multiculturalisme, cultuurverraad: juridische faculteiten

De juridische faculteiten op de Nederlandse universiteiten zijn broeinesten van multiculturalisme. Er huizen met name talloze instituten voor de bescherming van de vluchteling, de immigranten de allochtoon en dergelijke uitleg of detail . Maar het multiculturalisme wordt er ook gewoon onderwezen (Leids universiteitsblad Mare, 21-06-2007, door Arjen van Veelen):

  Dit hoort zo, denkt de dader

Rechters moeten meer rekening houden met de culturele achtergrond van verdachten, vindt Leids docent strafrecht en promovendus Jeroen ten Voorde. 'Alsof de multiculturele samenleving in de rechtspraak nog niet is doorgedrongen.'

Tussentitel: De staat is niet neutraal
Een asielzoekster uit Angola heeft een pleegzoon van een jaar of tien. Het jongetje is niet altijd gehoorzaam. Zijn pleegmoeder wordt dan boos. Dat uit zich in ernstige mishandelingen. Ze zet het jochie met zijn blote billen op de gloeiende radiator. Ze drukt een hete vork op zijn nek, zijn borst en in zijn schaamstreek.
    Juni vorig jaar stond ze voor de rechter wegens zware mishandeling. Haar raadsman beriep zich op de strafuitsluitingsgrond 'rechtsdwaling': hij stelde dat de Angolese vrouw - die nog maar net in ons land was - niet wist wat de Nederlandse regels zijn van de ouderlijke tucht. Het hof deed het verweer af met de frase dat 'deze opvatting geen steun vindt in het recht'.
    'Waar ik moeite mee heb', zegt promovendus Jeroen ten Voorde, docent strafrecht in Leiden, 'is die halve zin'. Hij snapt de uitspraak van het hof wel. De mishandeling was zeer ernstig, tenslotte. Maar hoe ernstig ook: wanneer de advocaat een beroep doet op een strafuitsluitingsgrond, mag de rechter dat nooit in een bijzin afdoen. 'Een rechter heeft een publieke functie. Leg uit wat je doet. Laat zien hoe je met die cultuur omgaat.'
    De Angolese vrouw pleegde een zogenoemd 'cultureel delict'. De definitie daarvan: een strafbaar feit volgens het Nederlands recht, dat volgens het recht van de minderheidsgroep waartoe de verdachte behoort geen strafbaar feit is (of zelfs wordt toegejuicht). Zoals bijvoorbeeld eerwraak. Of vrouwenbesnijdenis. De dader en zijn omgeving denken: dit hoort zo. Volgens de Nederlandse wet worden beide delicten echter zwaar gestraft. De cultuur van de verdachte geldt niet als verzachtende omstandigheid - eerder als een reden om zwaarder te straffen, zo lijkt het.
    Ten Voorde hoopt deze maand op de problematiek van culturele delict in het strafrecht te promoveren aan de Erasmus Universiteit. Hij vindt dat rechters 'cultuurgevoeliger' moeten zijn.
... De rechter had moeten kijken naar de culturele omstandigheden.' ...

Maar we zijn toch in Nederland?
'Ik pleit niet voor een collectief recht, dat als jij eerwraak pleegt, je automatisch straffeloos bent omdat je bij een groep hoort die eerwraak goedkeurt. Absoluut niet. Maar het strafrecht is gefundeerd op de democratische rechtstaat en heeft de opdracht om binnen grenzen met culturele verschillen rekening te houden.
    'Dat hoeft niet tot straffeloosheid te leiden; wel tot een onderzoeksplicht. Op het moment dat u een strafbaar feit pleegt, en er is een relevante omstandigheid waar niemand aan denkt, dan wilt u zelf ook dat die wordt meegewogen.'

Moet een rechter niet 'kleurenblind' zijn?
'Ik pleit er voor dat een rechter die kleuren juist opzoekt. Dat komt voort uit mijn idee van de democratische rechtstaat. In een democratische rechtsstaat moet mijns inziens rekening worden gehouden met culturele verschillen, niet alleen in de private sfeer, maar ook publieke. Dus ook in de rechtbank.
    'In Frankrijk is de opvatting - die Paul Cliteur in Nederland ook aanhangt - dat de staat neutraal is. Die neutraliteitsgedachte vind ik niet houdbaar, omdat de rechtstaat zelf cultureel is. Ik ben meer een volger van Montesquieu die zegt dat de legitimiteit van het recht afhangt van de mate waarin die door burgers wordt begrepen en geaccepteerd. Als een samenleving verandert, kan een neutraal recht die ontwikkeling niet goed genoeg volgen.
    'De kwaliteit van bijzonder onderwijs, bijvoorbeeld, het probleem van hoofddoekjes, de culturele delicten - dat soort problemen kan de staat alleen begrijpen als hij bereid is de discussie aan te gaan. Het risico is dat het recht zich vervreemdt van de maatschappij als het onvoldoende rekening houdt met culturele verschillen.'

Dus een rechter moet behalve DNA- en statistiek- ook winti-expert worden?
'Dat is een misvatting. Een rechter is geen antropoloog en moet zich ook niet zo gaan gedragen. Maar de rechter moet ook niet denken: ik weet er niets van dus ik ga er niet verder op in. Als hij het niet weet moet hij besluiten: ik heb informatie nodig. Wie kan me dat bieden? Een deskundige. Simpel gezegd: rechters moeten niet bang zijn om de culturele achtergrond van een verdachte mee te wegen. Ik denk dat er soms te makkelijk overheen wordt gestapt. Alsof de multiculturele samenleving in de rechtspraak nog niet is doorgedrongen.'

De promovendus heeft het formele deel van zijn werk goed gedaan. Daar waar dit soort discussies nogal omfloerst worden door ontkenningen, houdt Ten Voorde het bij de argumenten, en maakt het niet erg veel mooier dan het is.
    En dat is niet mooi. Want waar Ten Voorde in antwoord op vragen expliciet stelt dat het resultaat van het extra onderzoek, de extra kennis en de extra overwegingen niet tot veranderingen in een vonnis zouden moeten leiden, zijn dat extra onderzoek, de extra kennis en de extra overwegingen natuurlijk alleen zinvol als dat wel het geval is. En in feite pleit ten Voorde daar dus ook voor. Hetgeen te duidelijkste blijkt uit het aantal malen dat hij pleit voor het betrekken van de culturele factor - 'binnen grenzen', maar dat is hetzelfde als "binnen grenzen" zwanger zijn: een beetje rekening houden is "rekening houden".
    Nu de implicaties. Laten we uitgaan van het feit dat het Nederlandse rechtssysteem de norm is, en dat dat gebaseerd is op de Nederlandse normen en waarden van hoe met elkaar om te gaan. Dit Nederlandse systeem beschouwen we als de normale beschaafde omgangsvormen.
    Ten Voorde houdt een pleidooi om dit systeem aan te passen, vanwege de aanwezigheid in Nederland van mensen met een andere cultuur, met andere normen en waarden - Ten Voorde legt die laatste band zeer duidelijk, door zijn voorbeelden. En het behoeft ook geen betoog dat aanpassing in niveau-termen een kwestie van verlaging is: uit het gehele stuk blijkt dat hij geen strengere, maar minder strenge normen wil aanleggen bij het beoordelen van wetsovertredingen, van de beoordeling van wandaden begaan versus anderen.
    Volgende implicatie: als de aanpassing van onze normen en waarden van het rechtssysteem aan dat van andere culturen een verlaging is, betekent dat dat die andere culturen zelf lager gewaardeerd moeten worden - tenzij er andere, hogere waarden tegenover staan, maar daar van is tot nu bij de betrokken culturen geen enkel teken van geweest. De wens van Ten Voorde dat wij onze normen moeten verlagen ten einde andere culturen ten gerieve te zijn, is dus niet minder dan de uitspraak dat die andere culturen lager staan.
    Al met al is al dit werk dus als volgt samen te vatten: Leidse rechtendocent bepleit de culturele achterstand van allochtone culturen. In meer volkse termen: Ten Voorde bepleit hun achterlijkheid.


Naar Cultuur, multiculturalisme , Cultuur, eenheid , Allochtonen overzicht  , of site home .

14 dec.2009