De Volkskrant, algemeen: De PSV affaire

Op zaterdag 20 augustus 2005 opende de Volkskrant met een artikel over problematische situaties bij de voetbalclub PSV. Dat de situatie problematisch en onrustbarend was bleek alleen al uit het feit dat het kopartikel van de krant was, en deze indruk werd bevestigd door de kop zelf, zie onder (volledig artikel hier uitleg of detail ) :

  PSV’ers eigendom geheime fondsen

Voetballers werden buiten hun medeweten verhandeld

De voetbalclub PSV heeft tussen 2000 en 2004 veertien spelers zonder hun medeweten gestald bij een drietal beleggingsfondsen. Met de investeringen was naar schatting 30 miljoen euro gemoeid. PSV kampt nog altijd met de verliezen die ontstonden nadat de beleggers in 2004 werden uitgekocht.

Met het geld van de beleggingsfondsen kocht PSV spelers als Mark van Bommel, Mateja Kezman, Adil Ramzi, John de Jong, Johann Vogel en Arjen Robben, zo blijkt uit een reconstructie van de Volkskrant. De directie van PSV heeft dit bevestigd. ...

Kortom: PSV is echt fout bezig, volgens de Volkskrant. Dit bericht leidde tot reacties van onder andere oud-PSV voorzitter Harry van Raaij, die aangaf dat hier sprake was van zeer overtrokken berichtgeving. Dat dit niet alleen kennis bij insiders was blijkt uit onderstaande reactie (de Volkskrant, 23-08-2005, ingezonden brief van Stan Majoor (Amsterdam)):
  Bombastisch

Met grote verbazing las ik vanochtend (Voorpagina, 20 augustus) het artikel over de beleggingsfondsen die PSV heeft gebruikt om enkele transfers te financieren. Met de artikelen zelf is niet veel mis: er is research gedaan er is met betrokkenen gesproken. Op zich een waardevol artikel dat een goed inzicht geeft in hoe de hedendaagse wereld van het voetbal in elkaar zit. Het gaat mij dan ook niet om de inhoud, maar om de plek in de krant en de bombastische kop!
    Het belangrijkste bezwaar is dat dit verhaal allang en breed bekend was! Het heeft al veel eerder in het Eindhovens Dagblad gestaan (bijvoorbeeld 4 januari jl.) en ook in de Voetbal International. Oud PSV-voorzitter Harry 'van Raaij was er ook altijd heel open over.
Mijn vraag is waarom dit nu gebracht wordt op de voorpagina als schokkend nieuws? Waarom de tendentieuze berichtgeving?

De laatste vraag is voor iedereen die de voetbalwereld ook maar een beetje kent een retorische vraag, maar voor de niet-insiders wordt hij zometeen beantwoordt. Eerst de reactie van de Volkskrant (de Volkskrant, 27-08-2005, rubriek De Ombudsman door Thom Meens):
  Hoe een goed verhaal toch slecht overkomt

De voorpagina van afgelopen zaterdag bracht spectaculair nieuws: PSV'ers eigendom geheime fondsen. Het artikel was geschreven door twee onderzoeksjournalisten van de krant, eerder goed voor veel nieuws.
    Met de voorpagina van zaterdag liep het minder goed af. Nog dezelfde dag werd in veel media geroepen dat er helemaal geen geheime fondsen waren. Zo werd om een foute kop een goed gedocumenteerd verhaal in het nauw gebracht.
    Dinsdag plaatste de krant een ingezonden brief waarin stond dat het allemaal oud nieuws was. Het Eindhovens Dagblad schreef eerder al over de fondsen, net als Voetbal International. En oud-voorzitter Harry van Raaij van PSV was altijd heel open geweest over de constructie. ...   
   En dan de ingezonden brief. Die wekt voor de buitenstaander toch de suggestie dat de krant retireert. Lezer, wat we schreven was geen nieuws. De adjunct die toestemming gaf om de brief te plaatsen vindt dat de krant niet kinderachtig moet doen. Als een lezer die mening heeft, moet je daar niet voor weglopen.
    Daarin heeft hij gelijk, maar niet wanneer de lezer aantoonbaar (deels) fout zit. Er was wel iets bekend, maar lang niet alles. Die brief doet afbreuk aan een goed verhaal en aan de reputatie van de verslaggevers. Dat had voorkomen moeten worden. De verslaggevers treft daarin ook enige blaam. Zij hadden in hun stuk gewoon moeten melden dat een klein deel van de informatie al bekend was. Dan was die brief nooit geschreven.
    Als vervolgens ook de kop nog had geklopt, hadden we het eindresultaat op zijn merites kunnen beoordelen: het was een goed verhaal, ook als het niet helemaal nieuw was.

In de analyse bij het volledige artikel laat de redactie zien dat de hoeveelheid nieuwigheid in het artikel wel degelijk beperkt was, en de ingezonden brief-schrijver dus grotendeels gelijk heeft. Tezamen met de foute kop is het dus wel degelijk de Volkskrant die fout zit, en erger, is het ook ombudsman Thom Meens die fout zit. Waarom de Volkskrant zo'n fout kan begaan, of in termen van de ingezonden brief-schrijver, zulke tendentieuze berichtgeving kan publiceren, wordt aangegeven in de volgende ingezonden brief, weer een paar dagen later (de Volkskrant, 29-08-2005, ingezonden brief van Eric Provaas (Horst)):
  PSV

Vrijdag stond ik op en kon ik lekker mijn Volkskrantje lezen. Al in de ochtend, want ik had een dagje vrij. Altijd eerst even de sport. 'Oh ja, eerst even de reacties lezen van spelers, trainers en de krant zelf op de loting van de Champions League van Ajax en PSV', dacht ik nog. Maar ik las een verhaal over Ajax en coach Blind over voor en na de loting en de tegenstanders in hun poule (Sport, 26 augustus). Over PSV, de halve finalist (!) van vorig jaar, las ik niets. Moet ik blij zijn dat ik nog wel het speelschema van PSV kon vinden? Hoezo landelijke ochtendkrant?

Want dat bekende antwoord is dus dat de Volkskrant een Amsterdamse en een Ajax-krant is.

Men zou daar een vergevende houding tegenover in kunnen nemen, tenslotte wordt de krant in Amsterdam gemaakt, werken er dus veel echte of aangenomen Amsterdammers, en moeten die zich allemaal in het Amsterdamse uitgaans- en ander sociale leven bewegen. Die vergevingsgezindheid daalt bij de redactie echter tot het nulpunt als lezers die wel de moeite nemen daar even op te wijzen, op een dergelijke manier worden behandeld, en dat in het openbaar.

Maar zoals gezegd, het ergste is dat dit mede gedaan wordt door Thom Meens, omdat deze in zijn  rol van ombudsman de taak heeft de Volkskrant objectief te beoordelen naar aanleiding van klachten of opmerkingen van lezers. Als deze rol niet goed vervuld wordt op een zo'n triviaal punt als de sportverslaggeving, moet men het ergste vrezen voor berichtgeving waarin grotere belangen op het spel staan. En ook deze constatering werd in hetzelfde tijdsbestek gedaan door een lezer (de Volkskrant, 29-08-2005, ingezonden brief van L. van de Weygaert (Doornenburg)):
  Verontwaardiging

H.J. Schoo schrijft over de dood van de verontwaardiging (Forum 25 augustus). Hij hoopt op een revival. Ik moet Schoo teleurstellen. De verontwaardiging is echt dood. Ik heb met eigen ogen gezien hoe zij door journalisten ten grave is gedragen en is bijgezet in het familiegraf, waarin de rechtvaardigheid en gerechtigheid reeds te rusten waren gelegd. De plechtigheid vond plaats onder het toeziend oog van vertegenwoordigers van de overheid en de publieke sector. Zij stonden vooraan. Het volk stond achter dranghekken. Het stond erbij en keek er naar.
    Het was een waardig afscheid, las ik de volgende dag in de krant.

En dat is allemaal diep treurig.


Naar Volkskrant, algemeen , of site home .