De Volkskrant, 10-09-2005, door Menno van Dongen en Marc van den Eerenbeemt

RECONSTRUCTIE | MOORD IN HET BEATRIXPARK    

Cees B. was op 22 juni 2000 niet toevallig in het Beatrixpark in Schiedam, waar de toen 10-jarige Nienke werd vermoord. Dan gaat het verhaal een eigen leven leiden. Twee toponderzoekers van het NFI gaan echter twijfelen.

Dat zoiets kan gebeuren

Vijf jaar geleden werd de 10-jarige Nienke Kleiss vermoord in het Beatrixpark in Schiedam. Cees B. werd voor de moord veroordeeld en zat vier jaar lang onschuldig in de gevangenis. Het Openbaar Ministerie ligt sinds afgelopen maandag om deze zaak zwaar onder vuur. Op die dag berichtte de actualiteitenrubriek Netwerk dat het Openbaar Ministerie ontlastend bewijs had achtergehouden.

Donderdagmiddag 22 juni 2000 zit Wik H. in het Beatrixpark in Schiedam. Hij heeft een bankje uitgekozen vlak bij de kinderboerderij. Daar heeft de agressieve Ajax-hooligan net een joint gerookt. Bezoekers van het park vinden dat hij er 'eng en onverzorgd' uitziet.
    Een dag eerder had hij een eerste gesprek bij een psychiatrische kliniek in Rotterdam, voor een zogenoemde Therapie Seksuele Delinquenten. De 21-jarige man uit Hoek van Holland, die ook regelmatig cocaïne en xtc gebruikt, heeft een vrouw verkracht en moet van de rechter naar de psychiater.
    Dan komen twee kinderen langslopen. Het zijn de 10-jarige Nienke Kleiss en haar 11-jarige vriendje Maikel. Ze zijn op weg naar huis. Het is tijd voor het avondeten. Plotseling worden ze ruw vastgegrepen.
    Nienke en Maikel zien Wik H. voor zich staan. Hij is bleek, mager, heeft slechte tanden en een pokdalig gezicht. 'Even meekomen jullie', zegt hij. In de bosjes moeten de kinderen. zich uitkleden. Wik trekt de laarzen van Nienke uit en ook de legerkistjes met de lange veters van Maikel.
    De kinderen moeten elkaar betasten. Dan wil Wik Maikel uit de weg ruimen. Hij probeert hem te wurgen en steekt hem met een mes in de keel. Maikel doet net alsof hij dood is. Met zijn gezicht op de grond hoort hij Wik worstelen met Nienke. 'Gaan we bijten?' En even later: 'Ja, ga maar lekker slapen. Je vriendje is al weg.' Nienke wordt gewurgd met een van de lange schoenveters van Maikel. Ook die krijgt zo'n veter om de hals getrokken. Dan verdwijnt Wik.
    Cees B. (30) is ook in het Beatrixpark. Hij zoekt kinderen die voor geld aan hem willen zitten. Dan schrikt hij. 'Wat is hier aan de hand?', roept een man. Cees ziet een naakte jongen de struiken uit komen, met een veter om zijn nek met de schoen er nog aan. 'Bel de politie!', roept de man. Dat doet Cees, terwijl anderen met de jongen de struiken inlopen.

Sporen
Al snel hoort B. dat er een dood meisje is gevonden. Hij is vrij kalm en blijft rondhangen. Vanaf een brug ziet hij hoe de technische recherche sporen verzamelt. Op het politiebureau in Schiedam wordt met spanning gewacht op de bevindingen van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), dat de sporen onderzoekt. Er worden allerlei getuigen gehoord, maar alleen de verhoren van Maikel leveren echt iets op. De jongen weet Wik H. nog goed te omschrijven, tot de puisten aan toe. De politie verspreidt het signalement.
    Bij het rechercheteam rinkelt onophoudelijk de telefoon. Er komen meer dan duizend tips binnen, die tevergeefs worden nagetrokken. Dan meldt een politieagent uit Vlaardingen dat zijn zoon een jaar eerder is lastig gevallen door Cees. Die had gezegd: 'Wil je 50 gulden verdienen? Dan moet je kijken of je me kan aftrekken.'
    Cees vertelt de politie dat hij vaker kinderen lastigvalt, maar nooit op een agressieve manier. Met die bedoeling was hij de dag van de moord ook in het park, zegt hij. De politie weet genoeg: dit is de hoofdverdachte.
    Na enkele dagen verhoor bekent Cees. Pas vijf weken later wordt er een proces-verbaal van zijn verklaring opgemaakt, waarin niet wordt vermeld dat de emoties tijdens het verhoor hoog zijn opgelopen. B. heeft zijn bekentenis dan allang weer ingetrokken; hij zegt dat hij toegaf om van de zware druk van zijn verhoorders af te zijn.
    Alle voorwerpen waarop mogelijk DNA van de dader zit, liggen dan allang en breed bij het NFI. In het laboratorium in Rijswijk buigen onderzoekers zich onder meer over de kleren van Nienke en de 1,80 meter lange veter waarmee ze werd gewurgd. Nog nooit heeft het NFI, het voormalig gerechtelijk laboratorium, zo'n veelomvattend onderzoek gedaan.
    Het NFI zet twee van zijn meest ervaren onderzoekers in: Richard Eikelenboom en Ate Kloosterman. Ze kennen elkaar goed, onder meer door gezamenlijke publicaties op hun vakgebied. Na hun onderzoek nemen zij een uitzonderlijk besluit. Zij nodigen officier van justitie Bernadette Edelhauser uit voor een gesprek, omdat er twijfels zijn over de sporen.
    De top-onderzoekers vertellen Edelhauser dat ze het niet eens zijn over mogelijke sporen op het moordwapen; de veter waarmee Nienke met kracht is gewurgd. Daarop is een spoor gevonden van een 'derde individu', een man. Edelhauser vraagt nadrukkelijk aan de NFl'ers of dit een spoor van de dader is. Die kunnen dat niet zeggen. Het kan om de dader gaan, maar ook om iemand anders.

Mengprofiel
Kloosterman, de (hoger opgeleide) eindverantwoordelijke, is niet overtuigd van de wetenschappelijke kwaliteit van het 'mengprofiel'. Het is geen duidelijk spoor, concludeert hij. Daarom komt het niet in zijn rapport.
    In de rechtbank van Rotterdam, negen maanden na de moord, haalt advocaat Jacq Taekema alles uit de kast om zijn cliënt te verdedigen. Hij betoogt dat Cees B. de moord niet gepleegd kan hebben. Hij was nog op zijn werk toen de kinderen in de bosjes werden getrokken. En er is na de misdaad geen enkel spoor van hem gevonden.
   Officier Edelhauser meldt de twijfels binnen het NFI niet aan Taekema en de rechters. Zij vertelt alleen over het DNA van een onbekend persoon dat is gevonden op de laars van Nienke en in het nagelvuil van het meisje. Ook de twee top-onderzoekers houden hun mond voor de rechtbank. Eikelenboom, de man met de afwijkende mening, beperkt zich in zijn antwoorden tot de officiële NFI-lezing.
    Advocaat Taekema hamert erop dat Maikel Cees B. nooit heeft herkend als de dader. De jongen kwam spontaan met een signalement waaraan B. totaal niet voldeed: hij is niet mager, heeft geen puistjes en draagt nooit een baseballpet.
    Twee gedragsdeskundigen erkennen dat Maikels verhaal consistent en betrouwbaar is. Maar tot verbijstering van Taekema beweren ze dat de jongen zo in paniek is geraakt in het park dat zijn waarneming is verstoord. Daardoor zou hij een verkeerd signalement hebben opgegeven. Rechtbankpresident J. Silvis laat zich overtuigen: hij veroordeelt Cees tot 18 jaar celstraf en tbs.
    Op het NFI herhaalt zich, voorafgaand aan het hoger beroep, het ritueel rond de wurgveter. Nu bespreken de onderzoekers hun onenigheid met advocaat-generaal Mariëtte Renckens. Opnieuw wordt niets in het eindrapport gezet.
    Eikelenboom geeft in dezelfde periode een forensische cursus aan opsporingsambtenaren. Hij legt uit waarom Cees B. volgens hem onschuldig is. In de herfst van 2003 verlaat hij het NFI en richt een eigen bedrijf op; Independent Forensic Services BV in Hulshorst. Bij het gerechtshof in Den Haag dringt advocaat Taekema opnieuw aan op aanvullend DNA-onderzoek. Het OM stemt erin toe dat de DNA-sporen op de hand en de laars van Nienke worden vergeleken met de andere profielen in de databank van het NFI. Het levert niets op.
Taekema vraagt tevergeefs om diepgravend DNA-onderzoek van de veter. Het hof verwijst naar het officiële standpunt van het NFI en wijst het verzoek af.

Daderspoor
Renckens houdt vol dat de overige sporen niet wijzen op een andere dader. 'Tot nu toe heb ik geen enkele indicatie dat het hier een daderspoor betreft.' De advocaat-generaal vertelt niets over haar gesprek met het NFI. B. wordt opnieuw veroordeeld.
    Wik H. gaat al die jaren gewoon door met zijn leven. In de spiegel kijkt hij niet meer. Hij ziet dan steeds weer de ogen van Nienke voor zich. Nadat hij twee jaar therapie heeft afgerond, slaat hij opnieuw toe. Hij overvalt een videotheek in Den Haag, probeert een medewerkster te verkrachten, en steekt haar met een groot koksmes in de buik.
    Twee jaar later wordt hij aangehouden bij de aanranding van een studente in Maassluis. Hij heeft een veter om haar nek getrokken om haar te dwingen mee te werken. Tijdens de verhoren bekent hij spontaan de moord op Nienke Kleiss.
    In de gevangenis in Scheveningen hoort Cees B. bij toeval dat Wik is aangehouden. Hij krijgt weer hoop. De jaren in de gevangenis zijn voor hem een hel geweest; pedofielen zijn daar niet populair.
    Als Wik de politie vertelt dat hij de twee kinderen hard aan hun spijkerjasjes heeft meegetrokken, onderzoekt het NFI die jasjes opnieuw. Er worden sporen gevonden die eerder zijn gemist. Het is het DNA van Wik. Op 10 december 2004 wordt Cees B. vrijgelaten.Voor de gevangenispoort zegt hij: 'Er is dus toch gerechtigheid.'
    Deze week huilt Cees bij het kijken naar het televisieprogramma Netwerk. Dat bericht over de nooit geopenbaarde twijfels binnen het NFI. Cees: 'Ik ben woest op het Openbaar Ministerie. Ik kan niet begrijpen dat zoiets kan gebeuren, dat mensen zoiets achter houden.'


Terug naar Dossiers, Donner  , Hiërarchie   , of naar site home .