Bronnen bij Psychologische praktijktips: negativiteit, bestrijding

Het bestrijden van negativiteit is een lastige kwestie. Negativiteit hangt ten nauwste samen met het belangrijkste waarnemingsteken dat een levend wezen kent: gevaar. Het gevoelig zijn voor gevaar, voor negatieve zaken, is een overlevingsmechanisme, en dus van levensbelang. Dat in de huidige normale menselijke omgeving de meest van de oude gevaren allang zijn uitgebannen, is onbelangrijk: die mechanismen zitten dusdanig diep ingebakken dat ze voor afzienbare tijd hun stempel zullen blijven drukken.

Daarnaast er is nog de kwestie van emotionele balans, ook wel genoemd "karakter". De evolutie dicteert dat daar variatie in zal zitten, dus zullen er altijd meer negatief en meer positief kijkende mensen zijn. In alle variaties.

Dit alles draait dus weer, zoals zo vaak in de psychologie, om de intuïtieve uitdrukkingen "te veel" of "te weinig", of "leefbaar" en "onleefbaar".

Voor degenen die te veel negativiteit in zichzelf ervaren en bereid zijn daar wat aan te doen, zijn er wel degelijk recepten om dat te verbeteren. Hier een richting (de Volkskrant, 11-08-2007, door Ad Bergsma):
  De kunst van het genieten

De welvaart heeft het leven tot een lange sinterklaasavond gemaakt, constateerde de Nederlandse psycholoog Gerard Heymans al bij zijn afscheid als hoogleraar in 1909. ‘Waar is de lekke plaats, die al deze weldaden ongenoten doet wegvloeien, waar de schimmelplant die al deze zoetigheden doet verzuren, zoodra we ons gereedmaken ze naar den mond te brengen?’    ...

Recept nummer 1: besef hoe ongelofelijk rijk en gelukkig uw leven is ten opzichte van bijna alle voorgaande mensen. Vroeger ging van alle kinderen bijna de helft dood in de kindertijd.
  De kunst van het genieten is daarmee ook de kunst van het waarnemen. De rijkdom aan zintuiglijke indrukken is enorm. Het experiment van vandaag, dat afkomstig is uit de handleiding van hoe te genieten van de Amerikaanse psycholoog Fred Bryant, heeft betrekking op de rijkdom die we dagelijks ongemerkt passeren.

Het recept dat volgt, is bij de redactie bekend van het boek Zen and the Art of Mototrcycle Maintenance van Robert Pirsig uitleg of detail .
  Neem een camera of mobieltje mee, loop naar een plek buiten en zoek een voorwerp uit dat weinig beweegt. Dit kan een auto zijn, een boom, een machine of wat je maar wilt. De enige voorwaarde is dat je er rustig naar kunt kijken, zonder van je sokken gereden te worden of in de weg staat.
    Stap twee is het abstracte beeld van het voorwerp los te laten en de details echt proberen waar te nemen. Dit lukt vaak gemakkelijker op een zonnige dag, omdat het actieve spel van licht en schaduw de wereld visueel gesproken spannender maakt. Pak de camera erbij, houd hem scheef of recht, richt hem omhoog of omlaag, zoom hem in op een detail, of kijk naar het geheel, maar druk elke keer af zodra je een interessant beeld hebt opgemerkt. Het gaat daarbij niet om een esthetisch verantwoorde foto, want je neemt niet deel aan een fotowedstrijd, maar gewoon om een aardig kiekje.

Bij Pirsig gaat het om een leerling die niets weet om over te schrijven. De procedure is hetzelfde - het effect ook.
  Als het eerste voorwerp ‘op’ is, ga dan door naar het volgende en blijf dat herhalen net zolang tot je dertig foto’s heb gemaakt. Ga hierna naar huis en bekijk de foto’s nog eens op een groot scherm en probeer opnieuw alle details binnen te laten komen. Herhaal deze oefening na een week nog eens, maar probeer de dagen daarna vooral waar te nemen hoe vaak de automatische piloot het leven van ons overneemt, voedsel slecht geproefd naar binnen schuift, vergezichten ongezien passeren, muziek behang wordt en gezelschap meubilair.

Overigens kan hetzelfde effect bereikt worden door een schokkende levenservaring. En veelvoorkomend is de versie waarbij mensen een dodelijke ziekte aangekondigd krijgen: "Ik ben veel intenser gaan leven".
    Natuurlijk houdt niets mensen tegen om die stap te maken "bij leven en welzijn", al was het maar dat voor degenen die een dodelijke ziekte aangekondigd krijgen het enige verschil met de rest van de mensheid is, dat ze een beter zicht hebben op hun toekomstige levensverwachting. Want iedereen heeft de dodelijke ziekte genaamd "leven".


Naar Psychologische praktijktips , site home ·.

2 apr.2015